Purpura i czerń

Zaraz za głównym wejściem do bazyliki, po prawej stronie, znajduje się pierwszy z czterdziestu czterech ołtarzy ogromnej świątyni, mogącej pomieścić 100 tysięcy wiernych. W tym właśnie miejscu, w kaplicy z Pietą Watykańską Michała Anioła, jedynym dziełem sygnowanym nazwiskiem mistrza, stało dwóch ubranych po cywilnemu esesmanów z obłudnie pochylonymi głowami i dłońmi złączonymi jak do modlitwy. Giuseppe wskazał ich, a May zerknął na czterech wartowników z Gwardii Szwajcarskiej, którzy właśnie pojawili się w drzwiach. Wnętrze bazyliki przepełniał szept dwudziestu lub więcej księży odprawiających Msze święte, cichy stukot obcasów butów o marmur, gdy kobiety po przyjęciu Komunii świętej odchodziły od balustrad odgradzających ołtarze, oraz nieziemski dźwięk dzwonów. Papiescy gwardziści cicho, by nie powiedzieć: niepostrzeżenie, zbliżyli się i stanęli po bokach i za plecami dwóch esesmanów. Po delikatnym klepnięciu w ramię Niemcy wzdrygnęli się, ale na widok sugestywnych gestów wskazujących im drzwi posłusznie ruszyli do wyjścia.

Zgodnie z planem wyszli z bazyliki drzwiami znajdującymi się obok stanowiska O’Flaherty’ego, ale opuścili ją zupełnie spokojnie w otoczeniu silnych gwardzistów, odprowadzani przez Johna Maya zadowolonego z takiego rozwiązania. Monsinior usunął się nieco na bok, by ich przepuścić, jego intensywnie niebieskie oczy wesoło połyskiwały zza okularów w tanich metalowych oprawkach, które zawsze nosił. Agenci zostali sprowadzeni po schodach na plac i dalej w stronę białej linii, przy której jak zwykle stali uzbrojeni nazistowscy spadochroniarze. W połowie drogi przez plac św. Piotra May szepnął coś dowódcy oddziału Gwardii Szwajcarskiej i Niemcy, kompletnie zaskoczeni, zostali delikatnie, ale zdecydowanie pokierowani ku końcowi skrzydła kolumnady, gdzie znajduje się przejście na ulicę, przy której stoi gmach Świętego Oficjum. Gdy cała grupa znikała pomiędzy kolumnami na skraju placu, wciąż znajdowała się na obszarze eksterytorialnym, więc nawet jeśli spadochroniarze rozpoznali agentów Kapplera, to nie mogli niczego zrobić. May zorganizował tajniakom własny komitet powitalny – złożony z Jugosłowian, którzy pałali bezwarunkową i niegasnącą nienawiścią do Niemców i z przyjemnością zgodzili się nieco poobijać tych dwóch esesmanów w bocznej uliczce. Nazajutrz rano doniesienie o kolejnej porażce złożyli zaś Kapplerowi owi bardzo sponiewierani i posiniaczeni agenci.

Po raz kolejny zwyciężył duchowny będący zmorą Niemców w Rzymie i najpilniej „poszukiwanym” człowiekiem w Wiecznym Mieście. O’Flaherty, odziany w purpurę i czerń, sympatyczny, łagodny, otwarty na ludzi ksiądz, zwany „Szkarłatnym Kwiatem Watykanu”, był postacią pełną zadziwiających paradoksów. Przez długie lata nienawidził Brytyjczyków, a jednak uratował życie większej liczbie aliantów niż ktokolwiek inny w okresie II wojny światowej. Z rzymskiego Collegio Teutonico, czyli Kolegium Niemieckiego, kierował zdumiewająco rozbudowaną siatką pomocników. Dysponował nawet własnymi tajnymi informatorami w kwaterze głównej SS. Wyzywająco przemierzał miasto za dnia i pod osłoną nocy, drażniąc Niemców samą swoją obecnością. Wystawał samotnie na stopniach Bazyliki św. Piotra, czekając na ludzi, którzy przychodzili do niego z różnymi problemami i z prośbą o ocalenie przed więzieniem, torturami, a być może nawet i śmiercią.

Na przykład zimą na przełomie lat 1943 i 1944 każdej nocy ukrywał od stu do dwustu uciekinierów z obozów jenieckich – od szeregowców do generałów – rozproszonych po prywatnych domach i mieszkaniach rzymian walczących przeciwko faszyzmowi, w klasztorach i konwentach – którzy zawdzięczali życie brawurowym ucieczkom, nierzadko w stroju monsiniora, zwykle zaś zuchwałym i głośnym.